Βγείτε από τη παγίδα της κατάθλιψης

Λεπτομέρειες

Κατηγορία: Κοινωνία & υγεία

Τελευταία Ενημέρωση στις Κυριακή, 05 Ιανουαρίου 2014 05:09

Δημοσιεύτηκε στις Τρίτη, 08 Νοεμβρίου 2011 04:49

Ο τρόπος σκέψης και αντιμετώπισης των καταστάσεων που αντιμετωπίζουμε καθημερινά, είναι καθοριστικό στοιχείο για τη γένεση της κατάθλιψης. Οι αρνητικές σκέψεις που μπορεί να έχει ένας άνθρωπος για τον εαυτό του, η ασταμάτητη αυστηρή αυτοκριτική και οι απαισιόδοξες προβλέψεις του για το μέλλον, επηρεάζουν την αντίληψη του για το πως πραγματικά είναι η δική του ζωή.

Γράφει: Βασιλειάδης Γρηγόρης, Ψυχολόγος - Ψυχοθεραπευτής, Διδάκτωρ Ψυχολογίας (Ph.D).

Συχνά οι άνθρωποι με κατάθλιψη, λόγω ενός συγκεκριμένου τρόπου σκέψης, ενώ έχουν πετύχει κάτι πολύ σημαντικό, στην ουσία το βιώνουν ως μια αποτυχία ή ένα πισωγύρισμα. Θεωρούν ένα εμπόδιο ή μια δυσκολία σαν μια προσωπική αποτυχία.

Η απαισιόδοξη αυτή προσέγγιση, τους κάνει να τα βλέπουν όλα μαύρα και ανέλπιδα. Έστω και εάν είναι επιτυχημένοι και έχουν αξιοζήλευτα αποτελέσματα στη ζωή, εντούτοις εγκλωβίζονται σε μια παγίδα αρνητικών σκέψεων που τους βασανίζει οδηγώντας τους στα αδιέξοδα της κατάθλιψης.

Οι σκέψεις μας έχουν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της διάθεσης μας. Η τάση στο να βλέπουμε περισσότερο την αρνητική μεριά των πραγμάτων παρά τα υπόλοιπα, μπορεί να φτάσει στο σημείο που να απομακρύνει κάθε χαρά από τη ζωή μας.

Το ερώτημα είναι, τι μπορούμε να κάνουμε για να αντιμετωπίσουμε μια τέτοια κατάσταση;

Η κατάθλιψη μπορεί να αντιμετωπιστεί βέβαια με τη βοήθεια του ειδικού γιατρού. Η συμβολή του είναι απαραίτητη. Η φαρμακευτική αγωγή που θα συστήσει εάν το κρίνει απαραίτητο, στόχο έχει μεταξύ άλλων τη διόρθωση των βιολογικών εκείνων μηχανισμών που στον εγκέφαλο προωθούν την κατάθλιψη.

Παράλληλα η διαφοροποίηση του τρόπου σκέψης του ατόμου που υποφέρει από κατάθλιψη, μπορεί να έχει μακροχρόνια ευεργετική και προστατευτική δράση κατά της κατάθλιψης.

Αυτό δεν είναι εύκολη υπόθεση. Χρειάζεται χρόνο, προσπάθεια και συχνά βοήθεια από ειδικούς στη συμπεριφορική γνωστική θεραπεία.

Είναι όμως πολύ σημαντικό, ο καθένας από εμάς, να αναπτύξει τεχνικές αυτογνωσίας που θα του επιτρέπουν να ελέγχει τις σκέψεις του και κατά συνέπεια τη διάθεση του. Ένα τέτοιο επίτευγμα έχει πολλά να μας προσφέρει παράλληλα με την προστασία από την κατάθλιψη στα άτομα που κινδυνεύουν περισσότερο από αυτήν.

Για να επιτύχουμε τον έλεγχο των αρνητικών σκέψεων που μπορούν να μας παγιδεύουν σε ένα φαύλο κύκλο κατάθλιψης, είναι εξαιρετικά σημαντικό να μπορούμε να αναγνωρίζουμε εκείνους τους διαλογισμούς που τεχνητά μας δημιουργούν πλάνη οδηγώντας μας βαθύτερα στην κατάθλιψη.

Αναγνωρίζοντας τον αρνητικό τρόπο σκέψης, είναι δυνατόν επεμβαίνουμε έγκαιρα, να το διορθώνουμε ακόμα και εμείς οι ίδιοι στη γένεση του (αυτοβοήθεια), διακόπτοντας έτσι το φαύλο κύκλο που οδηγεί στην κατάθλιψη.

Μερικοί από τους συχνότερους διαλογισμούς που οδηγούν άτομα με προδιάθεση για κατάθλιψη σε χειρότερη ψυχολογική κατάσταση περιλαμβάνουν:

Η υπεραπλούστευση Στο άτομο που έχει προδιάθεση για κατάθλιψη, παρατηρείται συχνά το φαινόμενο της υπεραπλούστευσης. Βασικά στον εν λόγω διαλογισμό, το άτομο θεωρεί ότι εάν κάτι κακό του συμβεί, αυτό θα συμβεί ξανά και ξανά.

Το νοητικό φίλτρο

Στο μηχανισμό αυτό, το άτομο συνειδητά ή ασυνείδητα, βλέπει σε οτιδήποτε συμβαίνει πολύ περισσότερο τα κακά παρά τα καλά. Για παράδειγμα ενώ μπορεί να έχει πετύχει κάτι ουσιαστικό και σημαντικό, δεν απολαμβάνει τους καρπούς των κόπων και της επιτυχίας του αλλά παραμένει και ενδιατρίβει σε προβλήματα μικρότερης σημασίας που συνόδεψαν την επίτευξη του στόχου του.

Όλα ή τίποτα Στο τρόπο αυτό της σκέψης, το άτομο θεωρεί οποιαδήποτε αντιξοότητα, ή πισωγύρισμα ως προσωπική αποτυχία. Ακόμη και ένα μικρό λάθος, λαμβάνει πολύ μεγαλύτερες διαστάσεις από το πραγματικό του εκτόπισμα. Το αποτέλεσμα μπορεί να είναι η τάση για τελειοθηρία η οποία συχνά γίνεται αντιπαραγωγική δημιουργώντας περισσότερες αρνητικές σκέψεις που οδηγούν στην κατάθλιψη.

Βιαστικά συμπεράσματα Στο άτομο με αρνητικές σκέψεις και προδιάθεση για κατάθλιψη, οτιδήποτε είναι λόγος πρόβλεψης προβλημάτων και αρνητικών εξελίξεων. Αλλαγές ή συμπεριφορές σε άτομα του περιβάλλοντος που μπορεί να είναι συνήθεις, εκλαμβάνονται ως αλλαγές προς το πρόσωπο τους με αποτέλεσμα βιαστικά και άδικα να νομίζουν ότι κάτι κακό συμβαίνει που έχει σχέση μαζί τους.

Λήψη προσωπικής ευθύνης

Το άτομο που εγκλωβίζεται στο φαύλο κύκλο των καταθλιπτικών σκέψεων, για οτιδήποτε πάει στραβά, αναλαμβάνει την ευθύνη. Το αίσθημα αυτό της ενοχής, εκδηλώνεται ακόμη και όταν το άτομο δεν έχει κάνει λάθος.

Μείωση των θετικών

Στο διαλογισμό αυτό, υπάρχει η τάση να θεωρεί το άτομο ότι κάτι που επιτυγχάνει, είναι μόνο ένα ποσοστό αυτού που ήταν δυνατό. Έτσι μια επιτυχία χάνει την πραγματική της αξία, η ευχαρίστηση δεν υπάρχει και τα θετικά μετατρέπονται σε αρνητικά.

Μεγιστοποίηση της σημασίας των προβλημάτων

Στον τρόπο αυτό σκέψης, το άτομο παγιδεύεται από την υπερβολική σημασία που πιστεύει ότι μπορούν να έχουν ακόμη και μικρά προβλήματα. Η υπερτίμηση αυτή, οδηγεί τεχνητά το άτομο με προδιάθεση για κατάθλιψη, στο φαύλο κύκλο των μαύρων σκέψεων.

Συναισθηματική λογική

Εδώ, το άτομο θεωρεί ότι η ψυχολογική του διάθεση αντικατοπτρίζει την πραγματική του αξία. Βασικά αυτό το οδηγεί εσφαλμένα να πιστεύει ότι νιώθει άσχημα επειδή είναι κακός χαρακτήρας.

Υπερτόνιση των λαθών, η ρετσινιά

Στη ζωή όλοι κάνουμε λάθη,άλλοι λίγα άλλοι περισσότερα. Στον υπερτονισμό των λαθών, το άτομο με προδιάθεση για κατάθλιψη, εστιάζει την προσοχή του κυρίως στη σειρά των λαθών που έχει κάνει.

Στο τέλος αποκτά μια αρνητική εικόνα, μια ρετσινιά θα λέγαμε για τον ίδιο του τον εαυτό. Δεν είναι εύκολο να απαλλαγεί κάποιος από μια ρετσινιά ακόμη και όταν αυτή έχει επιβληθεί από το δικό του εαυτό.

Η μάζα των πρέπει

Στο διαλογισμό αυτό, το άτομο δεν σταματά από του να θυμάται τι πρέπει ή δεν πρέπει να κάνει. Στο τέλος της ημέρας θάβεται κυριολεκτικά από την ανεξάντλητη μάζα των υποχρεώσεων. Παράλληλα τα άτομα με αυτή τη μορφή σκέψεων, πολύ συχνά συγκεντρώνουν την προσοχή τους και στα τι πρέπει και δεν πρέπει να κάνουν και οι άλλοι στο περιβάλλον τους. Η κατάσταση αυτή αυξάνει τη δική τους πικρία και απογοήτευση αλλά και των άλλων ατόμων του περιβάλλοντος τους.

Συνοπτικά έχουμε δει πιο πάνω μια σειρά από αρνητικούς διαλογισμούς που επιδεινώνουν την ψυχική διάθεση, οδηγούν σε φαύλο κύκλο απαισιοδοξίας και καταλήγουν στη μαύρη τρύπα της κατάθλιψης.

Οι σκέψεις αυτές δυνατόν να υπάρχουν σε διαφορετικούς βαθμούς σοβαρότητας. Άτομα με κατάθλιψη πιθανόν να έχουν το καθένα τα δικά του ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και τρόπους διαλογισμού.

Όμως η αναγνώριση των αρνητικών διαλογισμών όπως περιγράφονται πιο πάνω, μπορεί να τους βοηθήσει να νικήσουν την κακή διάθεση και την κατάθλιψη.

Η καταγραφή των αρνητικών διαλογισμών

Μια καλή τεχνική είναι η καταγραφή καθημερινά, για ένα χρονικό διάστημα, των αρνητικών σκέψεων. Μπορεί να αφιερώνεται κάθε μέρα ένα εικοσάλεπτο για σκοπούς αναγνώρισης, καταγραφής και εξέτασης των αρνητικών σκέψεων.

Η καταγραφή σε χαρτί και η εξέταση των αρνητικών σκέψεων έχει καταλυτική σημασία. Επιτρέπει την ταξινόμηση τους και την κατανόηση του γιατί οδηγούν σε χειρότερη ψυχική κατάσταση.

Η συστηματική αυτή άσκηση μαζί με την καταγραφή των συναισθημάτων που συνοδεύουν τους αρνητικούς διαλογισμούς όπως τους έχουμε περιγράψει πιο πάνω, μπορεί να βοηθήσει πάρα πολύ. Στο χαρτί καταγραμμένα τα πράγματα αυτά, λαμβάνουν μια διαφορετική όψη, όχι τόσο φοβερή όσο όταν οι αρνητικές σκέψεις στριφογυρίζουν στο μυαλό.

Η μέθοδος της καταγραφής των αρνητικών διαλογισμών και των συναισθημάτων που συνεπάγονται, δίνει νέα δύναμη στο άτομο να αντιμετωπίσει το φαύλο κύκλο της κακής διάθεσης και της κατάθλιψης.

Φυσικά εκτός από την αυτοβοήθεια, η παροχή περίθαλψης από ένα ειδικό του τομέα της ψυχικής υγείας, ανάλογα με την περίπτωση έχει ουσιαστικό ρόλο.

Πηγή iatronet.gr